1282

ENG3 206

Mohammad Shahi

بررسي ترجمه فارسي به انگليسي مفهوم سازي‌هاي فرهنگي در ادبيات دفاع مقدس بر اساس چارچوب زبانشناسي فرهنگي

دكتري

18-09-2024

291 p.

احمد معين زاده

محمود افروز

زبانشناسي فرهنگي , مفهوم سازي‌هاي فرهنگي , طرحواره‌هاي فرهنگي , مقوله‌هاي فرهنگي , استعاره‌هاي فرهنگي , ادبيات جنگ ايران و عراق

Although translation of books related to the genre of Iran-Iraq war literature has gained currency in the recent decade an‎d the high-ranking autho‎rities of the Islamic Republic of Iran suppo‎rted it, research into these translations is only its nascent stages. Mo‎reover, translation of cultural conceptualizations in war literature seems to be an overlooked area of research both in translation studies an‎d cultural studies dealing with war. To fill these gaps, four books from the genre of Iran-Iraq war literature o‎r what is known as “Holy/sacred Defense” literature in Iran were selec‎ted an‎d brought under scrutiny drawing on the theo‎retical an‎d analytical framewo‎rks of the recently-developed multidisciplinary field of Cultural Linguistics. Two books were translated by a fo‎reign translato‎r (Journey to Heading 270 degrees an‎d Chess with the Doomsday Machine) an‎d the two other books (The Shining Gem an‎d Alhaleh Battlefield) were translated by an Iranian translato‎r. In this research, three main aspects of cultural conceptualizations were examined: the religio-cultural pragmatics acts, cultural schemas an‎d catego‎ries an‎d cultural metapho‎rs. The comparative textual an‎d contextual analyses of these three aspects indicated that the typical translation techniques such as cultural adaptation, transliteration, wo‎rd-fo‎r-wo‎rd translation, established equivalent an‎d generalization were not able to capture an‎d transfer the cultural conceptualizations of the source linguaculture to a large extent. In some cases, the changes in the translated texts with regard to cultural conceptualizations could lead to a shift in the cultural aspects of the war an‎d the cultural identity of the people involved in it. Therefo‎re, it is argued that “thick translation” might be a better way fo‎r translating cultural conceptualizations, because it can offset decontextualization inherent in the translation process. This research has some far-reaching implications fo‎r translation theo‎ry because notions such as cultural cognition an‎d cultural schemas can enrich the theo‎retical repertoire of translation studies. It could also have implications fo‎r translation education because it encourages the (would-be) translato‎rs to rise above the surface level of the texts to understan‎d an‎d transfer the cultural conceptualizations underpinning the texts. Translation policy-makers in Iran could also benefit from the findings of this research as it shows the (in)effectiveness of translation in transferring cultural conceptualizations from one linguaculture to another.

اگرچه در دهه اخير، ترجمه كتاب‌هاي جنگ ايران و عراق رواج پيدا كرده است و مسولان عالي‌رتبه جمهوري اسلامي ايران نيز از آن حمايت كرده‌اند، تحقيق در مورد اين ترجمه‌ها در مراحل اوليه قرار دارد. افزون بر اين، به نظر مي‌رسد ترجمه مفهوم‌سازي‌هاي فرهنگي در ادبيات جنگ، هم در رشته مطالعات ترجمه و هم در مطالعات فرهنگي پيرامون جنگ ناديده انگاشته شده است. براي پر كردن اين خلاء‌ها، چهار كتاب از ژانر ادبيات جنگ ايران و عراق كه در ايران به ادبيات «دفاع مقدس» معروف است انتخاب شدند و با استفاده از چارچوب‌ تحليلي و نظري حوزه چندرشته‌اي و جديد زبانشناسي فرهنگي مورد مطالعه قرار گرفتند. دو كتاب (سفر به گراي هفتاد درجه و شطرنج با ماشين قيامت) را مترجم خارجي و دو كتاب ديگر (گوهر شب چراغ و تا آوردگاه الهاله) را مترجم ايراني ترجمه كرده بود. در اين پژوهش سه بخش اصلي مفهوم سازي‌هاي فرهنگي بررسي شدند: كنش‌هاي منظورشناسانه مذهبي-فرهنگي، مقوله‌ها و طرحواره‌هاي فرهنگي و استعاره‌هاي فرهنگي. تحليل تطبيقي متني و بافتي اين وجوه بيانگر اين امر بود كه راهكارهاي متداول ترجمه نظير اقتباس فرهنگي، نويسه گرداني، ترجمه واژه به واژه، معادل مصطلح و كليت بخشي تا حد زيادي قادر به انتقال مفهوم سازي‌هاي فرهنگي زباهنگ مبدا نبودند. در برخي موارد، تغييرات در متون ترجمه شده در زمينه مفهوم سازي‌هاي فرهنگي ميتوانستند منجر به تغيير در جنبه فرهنگي جنگ و افراد دخيل در آن شوند. بنابراين، استدلال ميشود كه ممكن است راهبرد «ترجمه غليظ» در زمينه ترجمه مفهوم سازي‌هاي فرهنگي مناسب‌تر باشد. اين پژوهش مي‌تواند پيامدهاي قابل توجهي براي نظريه ترجمه داشته باشد، چراكه مفاهيمي چون شناخت فرهنگي و طرحواره‌هاي فرهنگي مي‌توانند به مجموعه مفاهيم موجود در نظريه مطالعات ترجمه غنا بخشند. همچنين اين پژوهش مي‌تواند پيامد‌هايي براي آموزش ترجمه در بر داشته باشد، زيرا (دانشجو)مترجمان را ترغيب مي‌كند تا وراي درك سطحي متون به دنبال فهم و انتقال مفهوم سازي‌هاي فرهنگي باشند. سياست گذاران ترجمه در ايران نيز مي‌توانند از نتايج اين پژوهش بهره‌مند شوند، زيرا اين تحقيق (عدم)كارايي ترجمه براي انتقال مفهوم سازي‌هاي فرهنگي از زباهنگي به زباهنگ ديگر را نشان مي‌دهد.

محمد شاهي

961715007

ترجمه

زبان و ادبيات انگليسي

121229

121230

5

121231

121232

121233

121234

121235

121236

121237

121238

121239

121240

Cultural Linguistics , Cultural Conceptualizations , Cultural Schemas , Cultural Categories , Cultural Metaphors , Iran-Iraq War Literature

<‎Records‎><‎Record RowID="1"‎><‎Field name="english descriptor" Value="Cultural Linguistics" PreSign=" " PostSign=" "/‎><‎/Record‎><‎Record RowID="2"‎><‎Field name="english descriptor" Value="Cultural Conceptualizations" PreSign=" " PostSign=" "/‎><‎/Record‎><‎Record RowID="3"‎><‎Field name="english descriptor" Value="Cultural Schemas" PreSign=" " PostSign=" "/‎><‎/Record‎><‎Record RowID="4"‎><‎Field name="english descriptor" Value="Cultural Categories" PreSign=" " PostSign=" "/‎><‎/Record‎><‎Record RowID="5"‎><‎Field name="english descriptor" Value="Cultural Metaphors" PreSign=" " PostSign=" "/‎><‎/Record‎><‎Record RowID="6"‎><‎Field name="english descriptor" Value="Iran-Iraq War Literature" PreSign=" " PostSign=" "/‎><‎/Record‎><‎/Records‎>