-
شماره ركورد
25041
-
شماره راهنما
PSY3 203
-
نويسنده
ايراني، شيرين
-
عنوان
تبيين الگوي آسيب شناسي رواني در بيماران سندرم روده تحريك پذير با سابقه تروماي بين فردي، تدوين مداخله مبتني بر الگو و مقايسه آن با درمان شناختي- رفتاري بر علائم جسماني، روانشناختي و كيفيت زندگي بيماران
-
مقطع تحصيلي
دكتري
-
رشته تحصيلي
روانشناسي
-
دانشكده
علوم تربيتي و روان شناسي
-
تاريخ دفاع
1404/07/19
-
صفحه شمار
248 ص.
-
استاد راهنما
دكتر ناهيد اكرمي , دكتر زهره موسوي
-
استاد مشاور
دكتر ايرج كاظمي , دكتر زهرا ايزديخواه
-
كليدواژه فارسي
سندرم روده تحريك پذير , پردازش هيجان , دلبستگي نا ايمن , اضطراب , افسردگي , درمان شناختي – رفتاري , كيفيت زندگي
-
چكيده فارسي
پژوهش حاضر با هدف تدوين و اعتباريابي يك مداخله براي بيماران مبتلا به سندرم روده تحريكپذير (IBS)، مبتني بر الگوي آسيبشناسي تروماي بينفردي دوران كودكي انجام گرفت. اين پژوهش شامل سه مطالعه بود.
مطالعه اول از نوع توصيفي-همبستگي با روش مدليابي معادلات ساختاري بود كه بهمنظور استخراج الگوي آسيبشناسي در بيماران IBS صورت گرفت تا مبنايي براي طراحي مداخله فراهم گردد. با توجه به پژوهشهاي پيشين مبني بر شيوع بالاي سوابق تروماي بينفردي در كودكي در ميان بيماران مبتلا به IBS، و تجربه علائم با شدت بيشتر در بيماران IBS كه سابقه تروماي بين فردي در زمان كودكي دارند، الگوي مفهومي پژوهش بر اساس اين نوع تروما طراحي شد. جامعه آماري شامل كليه بيماران IBS شهر اصفهان در سال 1402 بود. نمونهاي متشكل از 305 بيمار بهصورت هدفمند انتخاب شد و با استفاده از پرسشنامه تجربيات آسيبزاي دوران كودكي (ETI-18) براي سنجش تروماي بينفردي، پرسشنامه پردازش هيجان (EPQ)، پرسشنامه عملكرد بازتابي (RFQ) براي سنجش ذهنيسازي، فرم كوتاه مقياس تجارب در روابط نزديك (ECR-S) براي سنجش سبكهاي دلبستگي نا ايمن، فرم كوتاه سياهه نشانگان مختصر (BSI-18) براي سنجش علائم روانشناختي (اضطراب، افسردگي، جسمانيسازي) و مقياس شدت علائم سندرم روده تحريكپذير (IBS-SSS) مورد ارزيابي قرار گرفتند. نتايج نشان داد كه پردازش هيجان و سبكهاي دلبستگي ناايمن، رابطه بين تروماي بينفردي كودكي و علائم روانشناختي را ميانجيگري ميكنند، در حاليكه ذهنيسازي نقش ميانجي معناداري نداشت. بر اين اساس، مشخص شد كه تروماي بينفردي كودكي از طريق مسيرهاي پردازش هيجان و سبك دلبستگي ناايمن به اضطراب، افسردگي و جسمانيسازي منجر ميشود، و اين علائم روانشناختي بهنوبه خود شدت علائم IBS را تشديد ميكنند.
مطالعه دوم با هدف تدوين يك مداخله ويژه براي بيماران IBS، مبتني بر يافتههاي مطالعه اول انجام شد. اين مطالعه كيفي با روش تحليل محتواي تطبيقي اجرا گرديد. در گام نخست، مفاهيم مدل بر اساس بارهاي عاملي اولويتبندي شدند و نيازهاي آموزشي – درماني متناظر با هر مفهوم استخراج گرديد. سپس منابع درماني مختلف مورد بررسي قرار گرفت تا تكنيك ها و آموزش هاي مورد نياز استخراج و گردآوري شوند. بر اساس بيشترين بار عاملي، وزن اصلي مداخله بر آموزش تكنيك هاي پردازش هيجان، متمركز گرديد اما جهت تكميل شدن و پوشش ساير نيازها ، مفاهيم و فنوني از رويكردهاي ذهنآگاهي، شفقت به خود و ارتباط بدون خشونت نيز به مداخله اضافه شد. در نهايت، يك مداخله 8 جلسهاي طراحي گرديد و توسط 10 متخصص حوزه رواندرماني مورد ارزيابي قرار گرفت. بر اساس شاخص روايي محتوا (CVR)، تمامي مفاهيم از نظر كارشناسان داراي اعتبار بالاتر از 0.8 بودند كه نشاندهنده كفايت و كارايي مناسب مداخله بود.
مطالعه سوم با هدف بررسي اثربخشي مداخله طراحيشده و مقايسه آن با يك درمان استاندارد، درمان شناختي- رفتاري؛(CBT) اجرا شد. اين مطالعه از نوع نيمهآزمايشي با طرح پيشآزمون – پسآزمون – پيگيري همراه با گروه كنترل بود. جامعه آماري شامل بيماران IBS در سال 1402 در شهر اصفهان بود. 45 بيمار از طريق نمونهگيري تصادفي ساده از ميان شركتكنندگان مطالعه اول انتخاب و در سه گروه 15 نفره شامل درمان مبتني بر الگو، CBT، و گروه كنترل گمارده شدند. دو گروه مداخله مبتني بر الگو و گروه درمان شناختي - رفتاري، بهمدت 8 جلسه هفتگي مداخله دريافت كردند و گروه كنترل بدون مداخله باقي ماند. شركتكنندگان در سه مرحله پيشآزمون، پسآزمون و پيگيري يكماهه به پرسشنامههاي شدت علائم سندرم روده تحريك پذير (IBS-SSS)، اضطراب و افسردگي بيمارستاني (HADS)، و كيفيت زندگي (QOL) پاسخ دادند.
نتايج تحليل واريانس با اندازهگيري مكرر نشان داد كه مداخله مبتني بر الگو، در كاهش شدت علائم IBS عملكرد بهتري نسبت به CBT داشت. در زمينه اضطراب، هر دو درمان كاهش معناداري ايجاد كردند و اين كاهش در طول زمان حفظ شد، بدون اينكه تفاوت معناداري به لحاظ آماري ميان دو گروه مشاهده شود. در كاهش افسردگي، CBT اثربخشي بيشتري نسبت به مداخله مبتني بر الگو نشان داد؛ هم در شدت كاهش افسردگي و هم در پايداري نتايج. در زمينه كيفيت زندگي، هر دو در كوتاهمدت مؤثر بودند، اما مداخله مبتني بر الگو اثربخشي پايدارتري در بلندمدت نشان داد.
در مجموع، ميتوان نتيجه گرفت كه مداخله مبتني بر الگو، مداخلهاي سودمند و مؤثر براي بيماران مبتلا به سندرم روده تحريكپذير است و ميتواند در عرصه باليني براي بهبود وضعيت روانشناختي و جسماني اين بيماران بهكار گرفته شود.
-
كليدواژه لاتين
Irritable Bowel Syndrome , emotional processing , insecure attachment , anxiety , depression , cognitive behavioral therapy , quality of life
-
عنوان لاتين
Explaining the pattern of psychopathology in irritable bowel syndrome patients with a history of interpersonal trauma, developing an intervention based on the pattern and comparing the effect of the intervention with cognitive-behavioral therapy on the physical and psychological symptoms and quality of life of the patients
-
گروه آموزشي
روان شناسي
-
چكيده لاتين
The present study aimed to develop and validate a therapeutic intervention program specifically designed for patients with Irritable Bowel Syndrome (IBS), grounded in a psychopathological model of childhood interpersonal trauma. The research was conducted in three phases.
Study I employed a descriptive-correlational design using structural equation modeling (SEM) to construct a psychopathological model of IBS. This phase aimed to identify the underlying mechanisms linking childhood trauma to IBS symptoms to guide the development of the intervention program. Given the documented high prevalence of interpersonal trauma in childhood among IBS patients—and the evidence that such trauma is associated with greater severity of IBS symptoms—the model was designed based on interpersonal trauma history. The statistical population consisted of IBS patients in Isfahan in 2023. A purposive sample of 305 patients completed the following instruments: the Early Trauma Inventory (ETI-18) to assess interpersonal trauma; the Emotional Processing Questionnaire (EPQ); the Reflective Functioning Questionnaire (RFQ) to measure mentalization; the short form of the Experiences in Close Relationships Scale (ECR-S) to assess insecure attachment styles; the Brief Symptom Inventory (BSI-18) to evaluate psychological symptoms including anxiety, depression, and somatization; and the IBS Symptom Severity Scale (IBS-SSS). Findings indicated that emotional processing and insecure attachment mediated the relationship between childhood interpersonal trauma and psychological symptoms. However, mentalization did not demonstrate a significant mediating role. It was thus concluded that interpersonal trauma in childhood contributes to anxiety, depression, and somatization through impaired emotional processing and insecure attachment, which in turn exacerbate IBS symptom severity.
Study II aimed to develop a treatment program tailored to IBS patients based on the findings of the aforementioned model. This qualitative study utilized comparative content analysis. Initially, the concepts in the model were ranked based on factor loadings, and corresponding therapeutic and educational needs were identified. These needs were then mapped onto existing therapeutic approaches and treatment resources. Comparative analysis revealed that Dialectical Behavior Therapy (DBT) offered the most comprehensive conceptual coverage. However, since DBT did not fully address all identified needs, the program was enriched with elements from mindfulness-based, compassion-focused, and nonviolent communication approaches. The final treatment protocol consisted of eight structured sessions and was evaluated by ten psychotherapy experts. Content Validity Ratio (CVR) scores were calculated, and all components exceeded the 0.8 threshold, indicating satisfactory validity and effectiveness of the treatment program.
Study III assessed the efficacy of the developed intervention (model-based therapy) in comparison with a gold-standard treatment (Cognitive Behavioral Therapy, CBT). This semi-experimental study employed a pre-test, post-test, and one-month follow-up design with a control group. The statistical population included IBS patients in Isfahan in 2023. A total of 45 patients were randomly selected from the initial sample and assigned into three groups (15 participants per group): model-based therapy, CBT, and control. Both intervention groups received eight weekly therapy sessions, while the control group received no intervention. Participants completed the IBS-SSS, Hospital Anxiety and Depression Scale (HADS), and Quality of Life Questionnaire (QOL) at all three measurement points.
-
تعداد فصل ها
5
-
لينک به اين مدرک :
