تدوين برنامه فرزندپروري محيط امن و مقايسه اثربخشي آن با برنامه فرزندپروري مبتني بر پذيرش و تعهد بر مهارت‌هاي اجتماعي و سازگاري كودكان كم‌شنوا و استرس، كفايت و سبك فرزندپروري مادران آنها

پژوهش حاضر با هدف تدوين برنامه فرزندپروري محيط امن و مقايسه اثربخشي آن با برنامه فرزندپروري مبتني بر پذيرش و تعهد بر مهارت‌هاي اجتماعي و سازگاري كودكان كم‌شنوا، استرس، كفايت و سبك فرزندپروري مادران آن‌ها انجام شد. اين پژوهش از روش تركيبي اكتشافي متوالي بهره گرفت. در بخش كيفي، از تحليل مضمون آترايد-استرلينگ (2001) براي شناسايي مؤلفه‌ها و تدوين برنامه فرزندپروري محيط امن استفاده شد. داده‌ها از مطالعه متون مرتبط، 13 مصاحبه نيمه‌ساختاريافته با مادران و 5 مصاحبه با متخصصان جمع‌آوري شد و برنامه فرزندپروري محيط امن در 10 جلسه تدوين گرديد. همچنين اعتبار برنامه تدوين شده با نظرسنجي از متخصصان، اجرا و بررسي اثربخشي آن بر متغييرهاي پژوهش مورد سنجش قرار گرفت. در بخش كمي، روش نيمه‌آزمايشي با طرح پيش‌آزمون، پس‌آزمون و پيگيري دوماهه اجرا شد. جامعه آماري شامل 45 مادر كودك كم‌شنوا بود كه به‌صورت تصادفي در سه گروه (15 نفر برنامه محيط امن، 15 نفر برنامه پذيرش و تعهد و 15 نفر گروه كنترل) جايگزين شدند. مداخلات برنامه فرزندپروري محيط امن تدوين شده در 10 جلسه 90 دقيقه‌اي و برنامه پذيرش و تعهد هيز و همكاران (1996) و كوالكوفسكي (2012) در 8 جلسه 90 دقيقه‌اي به صورت حضوري اجرا شد. ابزارهاي پژوهش شامل پرسشنامه مهارت‌هاي اجتماعي گرشام و اليوت، مقياس توانايي‌ها و مشكلات گودمن، شاخص استرس فرزندپروري والدين آبدين، مقياس احساس كفايت فرزندپروري جانستون و مش و شاخص فرزندپروري بامريند بود. نتايج تحليل واريانس آميخته نشان داد كه هر دو برنامه بر متغيرهاي پژوهش تأثير معناداري (P<‎0.05) داشتند. با اين حال برنامه فرزندپروري محيط امن، به‌ويژه در كاهش استرس و افزايش كفايت فرزندپروري اثربخشي بيشتري نشان داد و به ‌عنوان مداخله‌اي مؤثر براي مادران كودكان كم‌شنوا پيشنهاد مي‌شود.

Circle of Security Parenting Program (COS-P), , Acceptance an‎d Commitment Based Parenting Program(ACT), , Children with Hearing Impairment , Mothers

Developing a safe environment parenting program an‎d comparing its effectiveness with an acceptance an‎d commitment-based parenting program on the social skills an‎d adjustment of hearing-impaired children an‎d their mothersʹ stress, adequacy, an‎d parenting style

روان شناسي و آموزش افراد با نيازهاي خاص

The present study aimed to develop a Circle of Security Parenting Program (COS-P) an‎d compare its effectiveness with an Acceptance an‎d Commitment-Based Parenting Program (ACT Parenting) in improving the social skills an‎d adjustment of children with hearing impairment, as well as reducing parenting stress an‎d enhancing parental competence an‎d parenting styles among their mothers. This research employed a sequential exploratory mixed-methods design. In the qualitative phase, Attride-Stirling’s (2001) thematic network analysis was used to identify core components an‎d develop the COS-P. Data were collected through a review of relevant literature, 13 semi-structured interviews with mothers, an‎d 5 expert interviews. Based on this analysis, a 10-session COS-P was developed. The content validity of the program was confirmed through expert review, followed by implementation an‎d eva‎luation of its effectiveness on the study variables. In the quantitative phase, a quasi-experimental method with a pretest-posttest design an‎d a two-month follow-up was conducted. The statistical population included 45 mothers of children with hearing impairment, ran‎domly assigned to three groups: COS-P (n=15), ACT Parenting Program (n=15), an‎d a control group (n=15). The COS-P intervention was delivered in ten 90-minute face-to-face sessions, while the ACT-based intervention, based on the models of Hayes et al. (1996) an‎d Kowalkowski (2012), was conducted in eight 90-minute sessions. Research instruments included the Social Skills Rating System (Gresham & Elliott), Strengths an‎d Difficulties Questionnaire (Goodman), Parenting Stress Index (Abidin), Parenting Sense of Competence Scale (Johnston & Mash), an‎d Baumrind’s Parenting Style Inventory. Results of mixed ANOVA indicated that both programs had a significant impact on the study variables (P <‎ 0.05). However, the COS-P demonstrated greater effectiveness, particularly in reducing parenting stress an‎d increasing parenting competence, an‎d is therefore recommended as an effective intervention for mothers of children with hearing impairments.

5