24214

SPO2 1006

كارشناسي ارشد

رفتار حركتي- يادگيري و كنترل حركتي

علوم ورزشي

1403/10/30

78 ص.

حميد صالحي

انتظارات بهبود يافته , انگيزش , بهينه سازي يادگيري حركتي در تمرين , تمركز توجه , تهديدهاي كليشه اي , حمايت خودمختاري

تهديد كليشه‌اي به مفهومي اشاره دارد كه در آن باورها و پيش‌فرض‌هاي قالبي درباره گروه‌هاي خاص اجتماعي مي‌توانند قضاوت و شناخت منطقي افراد نسبت به ديگران را تحت تأثير قرار دهند. تهديد كليشه‌اي جنسيتي مي‌تواند تأثيرات مخربي بر عملكرد مهارت‌هاي ورزشي داشته و فرآيندهاي يادگيري حركتي را مختل ‌كند. با اين‌ حال، پژوهش‌هاي اندكي به بررسي امكان كاهش يا خنثي‌سازي اين آثار منفي پرداخته‌اند. نظريه اپتيمال بيان مي‌كند كه تركيبي از سازوكارهاي انگيزشي (انتظارات بهبود يافته و حمايت خودمختاري) و توجهي (تمركز توجه بيروني) مي‌تواند به بهينه‌سازي عملكرد و يادگيري حركتي منجر شود. در پژوهش حاضر، تأثير دستكاري‌هاي مبتني بر نظريه اپتيمال بر كاهش/خنثي‌سازي آثار منفي تهديد كليشه‌اي جنسيتي مورد ارزيابي قرار گرفت. هدف اين پژوهش، تعيين اثر اعمال دستكاري‌هاي اپتيمال (تركيب سه‌گانه انتظارات بهبود يافته، حمايت خودمختاري و تمركز توجه بيروني) در شرايط تهديد كليشه‌اي جنسيتي بر فرآيند يادگيري ضربه بغل پا فوتسال در دختران بود. تعداد 44 دانشجوي دختر (ميانگين سن = 1.17±20.80 سال) بدون سابقه تمرين فوتسال، به ‌صورت تصادفي در سه گروه كليشه+اپتيمال، كليشه و كليشه خنثي تقسيم شدند. شركت‌كنندگان در 3 بلوك 24 كوششي، تكليف هدايت توپ فوتسال از طريق ضربه بغل پا به سمت چهارچوب هدف را تمرين كردند. پيش از تمرين، به شركت‌كنندگان گروه‌هاي كليشه+اپتيمال و كليشه اين‌گونه القا شد كه پسرها به دليل ويژگي‌هاي جسماني قوي‌تر، در عملكردهاي ورزشي، به‌ويژه فوتسال، برتر از دخترها هستند. علاوه‌براين، شركت‌كنندگان گروه كليشه+اپتيمال تمرين را در شرايط انتظارات بهبود يافته، حمايت خودمختاري و تمركز توجه بيروني انجام دادند. علاوه‌بر ارزيابي عملكرد در مرحله تمرين و آزمون‌هاي يادداري و انتقال، متغيرهاي انگيزه دروني، خودكارآمدي و پردازش حركتي آگاهانه نيز به‌عنوان سازه‌هاي انگيزشي و شناختي مورد اندازه‌گيري قرار گرفتند. يافته‌ها نشان داد كه سطح يادگيري گروه‌هاي كليشه+اپتيمال و كليشه خنثي مشابه بود؛ درحالي‌كه گروه تهديد كليشه‌اي عملكرد ضعيف‌تري نسبت به دو گروه ديگر داشت كه تأييدكننده يادگيري حركتي ضعيف‌تر در شرايط تهديد كليشه‌اي جنسيتي بود. به‌طور مشخص، زماني‌ كه شرايط القاكننده كليشه جنسيتي با دستكاري‌هاي سه‌گانه مبتني بر نظريه اپتيمال همراه شد، آثار منفي تهديد كليشه‌اي جنسيتي در آزمون‌هاي يادداري و انتقال خنثي شد. نتايج بررسي متغيرهاي انگيزشي و شناختي نيز همسو با يافته‌هاي عملكرد حركتي بود. بر اين اساس، به‌ نظر مي‌رسد به‌كارگيري دستكاري‌هاي مبتني بر نظريه اپتيمال مي‌تواند به‌عنوان يك مداخله مؤثر براي كاهش آثار منفي تهديد كليشه‌اي جنسيتي در فرآيند يادگيري حركتي دختران عمل كند.

Enhanced expectancies , Motivation , Motor Learning Optimization , Focus of attention , Stereotype threats , Autonomy support

Mitigating the negative impacts of gender stereotype threat on motor learning using OPTIMAL theory

رفتار حركتي و مديريت ورزش

Stereotype threat (ST) refers to the phenomenon in which preconceived beliefs and opinions about specific social groups hinder individualsʹ logical judgment and performance. Gender ST has been shown to negatively affect sports performance and disrupt motor learning processes. However, limited research has explored strategies to reduce or counteract these adverse effects. According to the OPTIMAL theory, a combination of motivational mechanisms (i.e., enhanced expectancies and autonomy support) and attentional focus (external focus of attention) can optimize motor performance and learning outcomes. This study examined the effectiveness of OPTIMAL-based interventions in mitigating the negative effects of gender ST. Specifically, the study aimed to determine the impact of OPTIMAL manipulations—a triadic combination of enhanced expectancies, autonomy support, and external focus of attention—on learning a side-foot kicking task in futsal among girls under gender ST conditions. Forty-four female university students (Mage = 20.80 ± 1.17 years) with no prior futsal experience were randomly assigned to three groups: ST+OPTIMAL, ST, and Neutral ST. Participants practiced an inside kicking task aimed at directing a futsal ball toward a target across three blocks of 24 trials. Before training, participants in the ST+OPTIMAL and ST groups were told that boys, due to their superior physical attributes, generally outperform girls in sports, especially futsal. Additionally, participants in the ST+OPTIMAL group trained under conditions designed to enhance expectancies, support autonomy, and encourage an external focus of attention. Performance was assessed during training and in retention and transfer tests, along with measurements of motivational and cognitive variables, including intrinsic motivation, conscious motor processing, and self-efficacy. The results showed that the ST+OPTIMAL and Neutral ST groups exhibited similar learning outcomes, while the ST group performed significantly worse, confirming impaired motor learning under gender ST conditions. Notably, the application of OPTIMAL-based manipulations effectively neutralized the negative effects of gender ST in retention and transfer tests. Motivational and cognitive findings were consistent with the motor performance results. These findings suggest that OPTIMAL-based interventions can serve as a valuable strategy for mitigating the negative impact of gender ST on motor learning in girls.

5