24085

HIS3 177

دكتري

تاريخ - تاريخ اسلام

ادبيات و علوم انساني

مهرماه 1403

143 ص.

بهمن زينلي , محمدعلي چلونگر

علي اكبر جعفري

نظام اقتصادي , خلافت اسلامي , بيت المال , زكات , خراج , غنائم

تشكيل حكومت اسلامي توسط پيامبر(ص)پس از هجرت به مدينه بزرگترين اقدام براي نهادسازي بر اساس آموزه هاي الهي بود. رسول خدا پس از ورود به يثرب كه بعد ها به پاس ورود و اقدامات آن حضرت مدينه النبي نام گرفت، اقدامات مهم و تاثير گذاري براي ايجاد يك نظام توحيد محور آغاز نمودند. تمامي اقدامات پيامبر در راستاي تحقق عدالت در عرصه هاي مختلف جامعه بشري بود. يكي از ابعاد مهم اين اقدامات و به تبع آن نظام حكومت اسلامي تدوين نظام اقتصاد اسلامي بود. پيامبر با الهام از آيات الهي نازل شده بر ايشان و با استعانت از همه عوامل تاثير گذار بر حيات اقتصادي جامعه اسلامي برنامه اي دقيق و مبتي بر عدالت محوري تدوين نموده كه در اين نظام اقتصادي، مالكيت، توليد و توزيع به صورتي شفاف و قابل درك تعيين تكليف شده بود. پس از رحلت آن حضرت و آغاز دوره خلافت نظام اقتصادي اسلام تحت تاثير عوامل متعدد به ويژه فتوحات مسلمانان و انباشت ثروت حاصل از غنائم جنگي دچار تغيير اساسي شد و نه تنها در مسير عدالت مورد نظر اسلام حركت نكرد بلكه زمينه اشرافيت و نظام طبقاتي در جامعه اسلامي را فراهم نمود و كار به جايي رسيد كه بخشي از جامعه اسلامي به دليل رواج بي عدالتي به ويژه در نحوه توزيع ثروت بر خليف سوم شورش نمودند و اسباب قتل او را فراهم كردند. در اين رساله تلاش مي شود تا با استناد به منابع اصلي و به شيوه تاريخي - تحليلي سير تحول نظام اقتصادي صدر اسلام از سال نخست هجري تا سال35 هجري را مورد بررسي قرار گيرد و ضمن مقاسيه دو دوره پيامبر(ص) و دوره سه خليفه نخست عوامل موثر بر اين تغيير و تحولات بررسي گردد. سوال اصلي تحقيق اين است كه چه عواملي در اين تغيير موثر بودند. فرضيه تحقيق بيانگر اين نكته است كه عدول از سياست هاي پيامبر و توجه بيش از حد به فتوحات عامل اصلي انحراف نظام اقتصادي اسلام از ماهيت عدالت خواهي و مساوات به سمت اشرافي گري و بي عدالتي بود.

economic system , Islamic caliphate , treasury , zakat , tribute , spoils

Studying and analyzing the developments of the economic system of the Islamic State (622 to 567 AD)

تاريخ

The establishment of the Islamic government by the Prophet (PBUH) after the migration to Madinah was the biggest step for institutionalization based on divine teachings. After entering Yathrab, which was later named Madina al-Nabi after his arrival and actions, the Messenger of God started important and effective measures to create a monotheistic system. All the actions of the Prophet were aimed at realizing justice in various fields of human society. One of the important dimensions of these measures and, accordingly, the Islamic government system, was the compilation of the Islamic economic system. Inspired by the divine revelations revealed to him and with the help of all the factors influencing the economic life of the Islamic society, the Prophet compiled a precise program based on justice, which in this economic system, ownership, production and distribution are transparent and comprehensible. Determination was assigned. After his death and the beginning of the caliphate period, the economic system of Islam underwent a fundamental change under the influence of many factors, especially the conquests of Muslims and the accumulation of wealth from war spoils, and not only did it not move in the direction of justice desired by Islam, but also the field of aristocracy and class system in society. He provided Islam and the situation reached a point where a part of the Islamic society rebelled against the third caliph due to the spread of injustice, especially in the way wealth was distributed, and provided the means to kill him. This thesis is trying to study the evolution of the Islamic economic system from the first year of Hijri to the year 40 of Hijri by referring to the original sources and in a descriptive-analytical way, and also compares the three periods of the Prophet (PBUH), the period of the three Caliphs. First, and the period of Ali bin Abu Talib, examine the factors affecting these changes and transformations. The main question of the research is what factors were effective in this change. The hypothesis of the research indicates that the deviation from the Prophetʹs policies and paying too much attention to the conquests is the main factor in the deviation of the Islamic economic system from the nature of justice and equality towards aristocracy and It was injustice.

4