24057

THE3 68

دكتري

علوم قرآن و حديث

الهيات و معارف اهل البيت(ع)

خرداد ماه 1403

180 ص.

مهدي مطيع

امير احمدنژاد

تفسير , تاويل , جريان هاي تاويل گرا , ظاهرگرا , شيعه

«تاويل گرايي» يكي از گرايش هاي مهم در حوزه فهم و تفسير قرآن، به شمار مي¬رود كه از صدر اسلام بوجود آمده است و همچنان ادامه دارد. «تاويل گرايي» يعني تاكيد و تمسك بر باطن و معاني باطني و تاويلي آيات و دخالت بيش از حد عقل و ذوق شخصي مفسر در فهم و تفسير قرآن. روش شناسي و بررسي اصول و مباني جريان هاي تاويل گرا از اهميت بسزايي برخوردار است؛ زيرا بررسي مباني و روش ها در حقيقت نوعي وضعيت‌سنجي، بررسي و تحليل محتوايي و حتي شكلي تفاسير به شمار مي‌آيد و در بهبود وضعيت موجود تفاسير و رسيدن به نقطه مطلوب به كار خواهد آمد. اين تحقيق درصدد است تا رويكرد هاي تاويل گراي شيعه را در ابتدا جريان شناسي كرده و سپس به بررسي مباني و روشهاي آنان بپردازد. رويكرد هاي تاويل گرا به سه دسته رويكرد روايت محور، رويكرد عقل محور و رويكرد شهود محور تقسيم مي¬شوند. به دليل گستردگي موضوع در اين رساله فقط به رويكرد روايت محور پرداخته شده است. رويكرد روايت محور خود به سه دسته غلات، اسماعيليان و اخباريان تقسيم مي¬شوند. لذا در اين رساله هر كدام از اين جريان ها در ابتدا جريان شناسي شده و سپس به مباني و روش¬هاي آنها (غلات- اسماعيليه- اخباريه) در تفاسير پرداخته شده است. ناگفته نماند كه در هر يك از اين جريان ها فقط به بررسي موردي دو كتاب پرداخته شده است. بر اساس تحقيقات صورت گرفته در حالت كلي جريان هاي تاويل گرا تقريبا يكسري مباني و روش هاي مشتركي داشته و هركدام از جريانات مباني¬اي مختص گرايشات و اعتقادات خاص مذهبي خود نيز دارند اما چون اين جريانات نقطه عطف مشتركي دارند آن تفاوت¬ها نيز يا اندك است و يا جزئي. البته ناگفته نماند كه اخباري ها نسبت به دو رويكرد غلات و اسماعيليه نزديك تر به شيعه اثني عشري هستند. روش كار در اين تحقيق بصورت گردآوري اطلاعات به روش اسنادي-كتابخانه اي است و براي نقد و تحليل هاي ارائه شده در اين تحقيق از روش توصيفي-تحليلي استفاده مي¬شود.

Tafsir , interpretation , interpretive currents , expository , Shia

Criticism and analysis of Shia narrative-oriented interpretive currents in the interpretations of the Holy Quran (currents - foundations - methods)

علوم قرآن و حديث

"Interpretationism" is one of the important trends in the field of understanding and interpretation of the Quran, which arose from the beginning of Islam and continues to this day. "Interpretationalism" means emphasizing and insisting on the inner meaning and interpretation of the verses and the excessive involvement of the interpreterʹs intellect and personal taste in the understanding and interpretation of the Qurʹan. The methodology and examination of the principles and foundations of interpretive trends are very important; Because examining the foundations and methods is actually a kind of situational assessment, checking and analyzing the content and even the form of interpretations, and it will be used to improve the existing situation of interpretations and reach the desired point. This research tries to analyze the Shia interpretive approaches first and then examine their foundations and methods. Interpretative approaches are divided into three categories: narrative-oriented approach, reason-oriented approach, and intuition-oriented approach. Due to the vastness of the subject, only the narrative approach has been discussed in this treatise. The narrative-oriented approach is divided into three groups: Gholat, Ismaili and Akhbari. Therefore, in this treatise, each of these currents is analyzed first, and then their foundations and methods (Ghalat-Ismailiyya-Akhbariyya) are discussed in the commentaries. It goes without saying that in each of these streams only case studies of two books have been discussed. Based on the research conducted, in general, interpretive currents have almost a series of common foundations and methods, and each of the currents have specific foundations for their specific religious tendencies and beliefs, but because these currents have a common turning point, those differences are also small. is or partial. Of course, it goes without saying that the Akhbaris are closer to Twelver Shia than the two approaches of Ghalat and Ismailia. The method of work in this research is to collect information by documentary-library method and descriptive-analytical method is used for the criticism and analysis presented in this research.

4