24016

AHL2 300

كارشناسي ارشد

نهج البلاغه - اخلاق و تربيت فردي و اجتماعي

الهيات و معارف اهل البيت(ع)

1403/06/06

67 ص.

محمد صالح طيب نيا

تناصح , تعاون , مردم سالاري ديني , قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران , نهج البلاغه

دستيابي به يك نظامِ منسجم، بدون وجودِ يك قاعده‌ي اساسي غيرممكن است و عينيت نمي‌يابد. نظامِ اسلامي نيز مانند هر دستگاه ديگري از دوبخش ساختاري و كاركردي تشكيل شده است و دست‌يافتن به نگرش امام علي(عليه‌السلام) درمورد اين بخش‌ها ما را به يافتن شاكله‌ي نظام اسلامي رهنمون خواهد شد. امام علي(عليه‌السلام) در خطبه‌ي 216 نهج‌البلاغه به تبيين شاخصه‌هاي حكومتي تراز پرداخته و سپس سيماي حكومتي كه از راه صلاح خارج شده را نيز ترسيم مي‌كند. در اين خطبه، از مهمترين تاكيداتي كه به آن اشاره دارند، حقوق متقابل والي و رعيت است و معتقدند كه چنانچه اين روابط به‌درستي تنظيم شود، جامعه‌ي تراز شكل خواهد گرفت. شايانِ ذكر است، امام علي(عليه السلام) در خطبه‌ي مذكور دو مرتبه دو اصلِ تناصح و تعاون را به‌عنوان زيرساختِ دستيابي به جامعه‌اي آرماني ارائه نمودند. آن حضرت مبتني بر اين مباني نظري مدلي از نظام اسلامي را در زمان خويش اجرا نمودند كه ميتواند براي جامعه‌ي امروز ما و آيندگان نيز، معيارهاي لازم و اصول كلي را ارائه دهد. گرچه يافته‌هاي محققان، بيانگر اين است كه هر يك از مؤلفه‌هاي آرمان‌شهر علوي به طوري كه در قانون اساسي مورد اهميت بوده است ولي در عرصه عمل از فراز و نشيب‌هايي برخوردار بوده است و لازمه‌ي تحقق جامعه‌اي آرماني، پياده سازي مدل بومي در كشور است. مبنا قراردادن ديدگاه‌ها و عملكرد امام علي (عليه‌السلام) در نهج‌البلاغه در مورد نظام سياسي كاملا موجه و قابل‌اعتماد است. در پژوهش حاضر، سعي مي‌شود ضمن تبيين مفهوم دو اصل تناصح و تعاون و ارتباطشان با يكديگر، آن را در قانون اساسي مورد بررسي قرار دهد و در پي پاسخگويي به اين پرسش‌ها برمي‌آيد: كه آيا در ارائه‌ي الگوي عملياتي در خصوص دو اصل تناصح و تعاون در قانون اساسي موفق بوده‌ايم يا خير؟ و آيا ساختارهايي كه در قانون اساسي طراحي شده است مبتني بر الگويي است كه امام علي(عليه‌السلام) ارائه مي‌كنند؟ طبق بررسي‌ها و تحليل‌هايي كه صورت گرفت، در واقع دو اصل تناصح و تعاون در دل قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران نهفته شده است و هيچ ضعف و كاستي در اصول قانون اساسي وجود ندارد. بنابراين اگر ضعفي در نظام حكمراني جامعه اسلامي مشهود است، در مقام عمل است كه نتوانسته ايم به درستي در پياده سازي و اجراي اين اصول از تمام ظرفيت‌ها استفاده نماييم و در مسأله‌ي اجراي اصول قانون اساسي دچار بحران شده‌ايم.

Advice , Cooperation , The Constitution of the Islamic Republic of Iran , Religious democracy , NahjolbalAqe

An analysis of the consultation and cooperation model in the Constitution of the Islamic Republic of Iran based on Nahj al-Balagha

معارف اهل‌البيت(ع)

Achieving a coherent system is impossible without the existence of a basic rule and is not objective. The Islamic system, like any other system, is made up of two structural and functional parts, and understanding Imam Aliʹs (peace be upon him) attitude about these parts will lead us to find the shape of the Islamic system. In the 216th sermon of Nahj al-Balagha, Imam Ali (peace be upon him) explained the features of a balanced government and then he also drew the image of a government that deviated from the path of righteousness. In this sermon, one of the most important emphasis they refer to is the mutual rights of the governor and the subjects, and they believe that if these relations are properly regulated, a balanced society will be formed. It is worth mentioning that Imam Ali (peace be upon him) presented two principles of consultation and cooperation in the aforementioned sermon as the infrastructure for achieving an ideal society. Based on these theoretical foundations, he implemented a model of the Islamic system in his time, which can provide the necessary criteria and general principles for our society today and the future. Although the findings of the researchers indicate that each of the components of the Alevi utopia has been important in the constitution, but it has had ups and downs in practice, and the implementation of the indigenous model in the country is necessary for the realization of an ideal society. Basing the views and actions of Imam Ali (peace be upon him) on Nahj al-Balagha about the political system is completely justified and reliable. In the current research, it is tried to examine the concept of the two principles of cooperation and cooperation and their relationship with each other in the constitution with an operational approach, and it seeks to answer these questions: whether in presenting an operational model regarding the two principles Has consultation and cooperation in the constitution been successful or not? And are the structures designed in the constitution based on the model presented by Imam Ali (peace be upon him)? According to the studies and analysis that took place, in fact, the two principles of reconciliation and cooperation are hidden in the heart of the Constitution of the Islamic Republic of Iran, and there is no weakness or deficiency in the principles of the Constitution. Therefore, if there is a weakness in the governance system of the Islamic society, it is in practice that we have not been able to properly use all the capacities in the implementation and implementation of these principles, and we have experienced a crisis in the implementation of the principles of the Constitution.

5