23869

COU3 116

دكتري

مشاوره

علوم تربيتي و روان شناسي

1403/05/14

194 ص.

دكتر محمدرضا عابدي , دكتر اعظم نقوي

هويت , هويت دكتري , نظريه زمينه اي , دانشجويان دانشگاه اصفهان , بسته مداخله اي

انتظار مي¬رود كه برنامه¬هاي آموزش دكتري مختلف، هويت¬هاي متفاوتي را در دانشجويان ايجاد و از آن حمايت كند. اين مطالعه، هويت دكتري دانشجويان دانشگاه اصفهان را مورد توجه قرار داد تا به كشف اين موضوع بپردازد كه دانشجويان دكتري در تعريف هويت خود به دنبال چه چيزي هستند و چه عواملي در شكل‌گيري آن نقش دارد. هدف ديگر مطالعه، به كارگيري يافته‌هاي پژوهش به منظور تدوين بسته مداخله‌اي جهت رشد و توسعه هويت دكتري دانشجويان است. اجراي پژوهش بر اساس رويكرد كيفي، نظريه زمينه‌اي و روش چارمز است. داده‌ها از طريق مصاحبه عميق نيمه¬ساختار يافته با 17 دانشجوي در حال تحصيل در مقطع دكتري و فارغ¬التحصيلان سال 1401-1400، به دست آمد. سؤالات مصاحبه بر اساس پيشينه پژوهش و نظر متخصصان طراحي شد. سؤالات مصاحبه در دو مرحله مورد بازبيني قرار گرفت و در نهايت سؤالات اصلي جهت كشف هويت دكتري استخراج شد. جامعه پژوهش شامل كلّيه دانشجويان دكتري دانشگاه اصفهان مي¬باشد. انتخاب دانشجويان بدون ايجاد هر گونه محدوديت، با هدف داشتن نمونه¬اي با حداكثر تنوع است. نمونه¬گيري پژوهش نيز با استفاده از روش نمونه‌گيري هدفمند، نظري و گلوله¬برفي انتخاب شد. براي تحليل داده‌ها، نرم افزار MAXQDA (نسخه 20) و روش تحليل زمينه‌اي در سه مرحله كدگذاري باز، انتخابي و نظري به كار برده شد. با استفاده از يافته‌هاي پژوهش، مدل مفهومي هويت دكتري كه بيانگر هويت دكتري و نحوه شكل‌گيري آن است، ترسيم شد. مدل مفهومي بر اساس روش استفهامي چارمز مورد تحليل قرار گرفت. بر اين اساس با هدف تحليل مدل مفهومي، از نظريه ساخت مسير شغلي ساويكاس استفاده شد. طبق مدل مفهومي، دانشجويان، هويت دكتري خود را به عنوان «بازيگر اجتماعي» توصيف نمودند. بازيگران اجتماعي هويت خود را بر اساس هنجارها و ارزش¬هاي اجتماعي تعريف مي¬كند نه بر اساس انگيزه¬هاي دروني خود. به منظور اعتباريابي مدل مفهومي، فرايند پژوهش با دو گروه ديگر از دانشجويان (دانشجويان دانشگاه علوم پزشكي اصفهان و گروه دانشجويان ايراني خارج از كشور) اجرا و نتايج مورد مقايسه قرار گرفت. دليل انتخاب اين دو گروه به اين بوده است كه تمامي دانشجويان از ريشه فرهنگي يكساني برخوردار بودند، اما در سه سيستم آموزشي متفاوت در حال تحصيل بودند. هدف از انجام اين مقايسه، كشف عوامل مؤثر بر هويت دكتري دانشجويان ايراني بود. نتايج پژوهش در دو گروه ديگر نيز نتايجي مشابه با گروه دانشجويان دانشگاه اصفهان را نشان داده است. به عبارت ديگر، دانشجويان ايراني در سه سيستم آموزشي متفاوت، هويت دكتري به عنوان بازيگر اجتماعي توصيف نمودند. با استفاده از مدل مفهمومي هويت دكتري، بسته مداخله‌اي تدوين شد تا حركت دانشجويان از هويت «بازيگر اجتماعي» به سمت «عامل با انگيزه» را تسهيل نمايد. بسته مداخله¬اي شامل سه هدف اصلي: 1. كشف عوامل مؤثر بر هويت دكتريِ خود 2. شناخت ارزش¬هاي شخصي و 3. حركت به سمت هويت به عنوان عامل باانگيزه بوده است كه به صورت يك دورۀ هفت جلسه¬اي طراحي شده است و هر جلسه دو ساعت به طول مي¬انجامد. اعتبار بسته مداخله‌اي با سه روش CVR ، CVI و پنل صاحب نظران مورد ارزيابي قرار گرفت. يافته‌هاي اين مطالعه نقش جامعه و ارزش¬هاي اجتماعي را در مسير شكل‌گيري هويت دكتري برجسته نموده است و به دست اندركاران نظام آموزشي كمك مي¬كند تا گام¬هايي جهت رشد و ارتقاء هويت دكتري دانشجويان بردارند.

همدم نوروزي

identity , doctoral identity , Grounded Theory , Ph.D. students of Isfahan University , Intervention package

Doctoral Identity Construction among University Students: A Study of Formulation, Development and Validation of an Intervention Program

مشاوره