23862

BIO2 1029

كارشناسي ارشد

زيست شناسي گياهي - سيستماتيك و بوم شناسي

علوم و فناوري‌‌‌هاي زيستي

1403/6/18

61 ص.

دكتر سعيد افشارزاده , دكتر آزاده اخوان روفيگر

نعنائيان , اپيدرم برگ , ميكروسكوپ نوري(LM) , ميكروسكوپ الكتروني روبشي (SEM) , شاخص روزنه

جنس Salvia L. (خانواده نعناع) به دليل پراكنش جهاني و تنوع ريخت شناسي گسترده، يكي از بزرگترين جنس‌هاي گياهي محسوب مي‌شود. اين پژوهش به منظور بررسي ويژگي‌هاي ريزريخت شناسي اپيدرم و روزنه در 20 گونه منتخب از اين جنس در مناطق مركزي ايران انجام شد. براي اين مطالعه نمونه‌هاي گياهي با استفاده از ميكروسكوپ نوري و الكتروني مورد بررسي قرار گرفتند. ويژگي‌هاي كمّي شامل شمارش تعداد روزنه‌ها و اندازه گيري ابعاد آنها و ويژگي‌هاي كيفي شامل آرايش سلول‌هاي اپيدرمي و نحوه قرارگيري سلول‌هاي نگهبان روزنه مورد تحليل قرار گرفت. نتايج نشان داد كه Salvia virgata و Salvia syriaca به ترتيب بالاترين و پايين ترين شاخص روزنه و Salvia viridis و Salvia officinalis به ترتيب بيشترين و كمترين طول روزنه را داشتند. تفاوت‌هاي قابل ملاحظه‌اي در شكل ظاهري روزنه‌ها و سلول‌هاي اپيدرمي در ميان گونه‌ها مشاهده شد، به طوري كه روزنه‌ها در تمام گونه‌ها مربعي با نوع دياسيتيك و سلول‌هاي اپيدرمي شياردار و در برخي صاف بود. بر اين اساس، ويژگي‌هاي ريزريخت شناسي اپيدرم و روزنه‌ها ابزارهاي تشخيصي مفيدي براي شناسايي گونه‌ها محسوب مي‌شوند. همچنين، مشخص شد كه استفاده از ميكروسكوپ نوري و الكتروني، اطلاعات دقيقي براي بهبود روش‌هاي آرايه شناختي و كمك به شناسايي گياهان فراهم مي‌كند. تفاوت‌ها و شباهت‌هاي مشاهده شده احتمالا به دليل تأثيرات شرايط بوم شناسي و تفاوت‌هاي ژنتيكي بوده كه درك بهتر اين روابط مي‌تواند به توسعه روش‌هاي دقيق‌تر براي طبقه بندي و شناسايي گونه‌ها در مطالعات گياه شناسي كمك كند.

Lamiaceae , leaf epidermis , light microscopy , scanning electron microscopy , stomatal index

Micromorphological study of epidermis and stomata in selected species of the genus Salvia in central parts of Iran

زيست شناسي گياهي و جانوري

The genus Salvia L. (Lamiaceae) is considered as one of the largest plant genera due to its global distribution and extensive morphological diversity. This research aimed to examine the micromorphological characteristics of the epidermis and stomata in 20 selected species of this genus. Plant samples examined using light microscopy (LM) and scanning electron microscopy (SEM). Quantitative characteristics, including stomatal count and dimension measurements, and qualitative features, such as the arrangement of epidermal cells and the positioning of guard cells, were analyzed. The results showed that, Salvia virgata and Salvia syriaca had the highest and lowest stomatal index, and Salvia viridis and Salvia officinalis had the longest and shortest stomata, respectively. Significant differences in the appearance of stomata and epidermal cells among the species were noted with stomata in some species being square-shaped. Epidermal cells in some species were ridged while in others were smooth; and all species exhibited diacytic stomatal types. This study demonstrated that, micromorphological characteristics of the epidermis and stomata are useful diagnostic tools for identifying and classifying Salvia species. The use of LM and SEM provided precise information for this purpose, contributing to the improvement of taxonimc methods and plant identification. The observed differences and similarities are likely due to ecological conditions and genetic variations, and understanding these relationships can aid in the development of more exact methods for classifying and identifying species in botanical studies.

4