23797

HIS2 550

كارشناسي ارشد

تاريخ - تاريخ اسلام

ادبيات و علوم انساني

تيرماه 1403

133 ص.

اصغر منتظر القائم , بهمن زينلي

شفاعت , توسل , رديه نويسي , كلام , اهل سنت , شيعه

مناظرات و جدل هاي فكري درطول تاريخ همواره بخش مهمي از تقابل جريان هاي فكري مخالف همديگر بوده است. رديه نويسي نيز در ميان جريان هاي مختلف مذهبي و ديني از پيش از اسلام وجود داشت ولي در دنياي اسلام منجر به پيدايش جريان هاي فكري و فرهنگي گوناگوني شد. رديه هاي نوشته شده به تقابل ميان جريان هاي فرهنگي درون اُمة اسلامي دامن زد، و همچنين به رشد برخي علوم نيز كمك كرد. در اين پژوهش سعي شده است رديه هاي نوشته شده درقرن هفتم و هشتم هجري تبيين و بررسي گردد. براساس نتايج به دست آمده، روشن شد كه اين رديه ها به گونه هاي مختلفي نگارش يافته اند. در ميان رديه هاي اين دو سده با توجه به ايجاد موج سلفيت از سوي ابن تيميه، مباحث مربوط به شفاعت و توسل دربين رديه هاي قرن هفتم و هشتم هجري بيشتر مورد توجه قرار گرفته است. ابن تيميه حراني در قرن هفتم با نگاشتن رديه هاي مختلف از جمله منهاج السنة در رد كتاب منهاج الكرامة علامه حلي به احياء تفكر سلفي پرداخت. وي با بسياري از اعتقادات رايج ميان مسلمانان همچون شفاعت و توسل كه تا پيش از او نه تنها بين شيعيان بلكه بين اهل سنت نيز امري بديهي بود، به مخالفت برخاست. مواضع ابن‌تيميه راجع به فضايل اهل بيت، به ويژه امام علي عليه السلام، اتهام شرك به شيعيان و مسلمانان به سبب اعتقاد به توسل و شفاعت و غيره از جمله مسائل مورد توجه او بود. ترويج اعتقادات ابن تيميه توسط شاگردان و موافقان او همچون ابن قيم جوزي وابن كثير دمشقي و غيره سبب ايجاد اختلاف در بين مسلمانان گرديد و دو گروه مخالف و مدافع سرسخت دربين بسياري از علماي اُمة اسلامي، از همان قرن هفتم و هشتم هجري تا به الان به وجود آورد. اين مخالفت ها درقالب مناظرات و نوشتن رديه نويسي عليه او و آثارش بروز كرد. اين پايان نامه با رويكرد توصيفي، تحليلي در صدد تبيين و ترسيم تصويري جامع از ديدگاه‌ها و رويكردهاي عالمان مسلمان در رديه هاي اين دو سده با هدف تبيين ديدگاه رديه نويسان اين عصر به مسئله شفاعت و توسل مي باشد. حاصل اين پژوهش نشان مي‌دهد كه تفكرات سلفي اين دو سده به ويژه تفكرات ابن تيميه و مشرك خواندن كساني كه به مسئله شفاعت و توسل اعتقاد دارند و به زيارت بقاع متبركه مي روند و از آنها طلب شفاعت مي‌كنند، باعث ايجاد تغييرات اجتماعي و فكري در ميان مسلمانان و موجب پيدايش جريان هاي فكري سلفي در جهان اسلام گرديد.

intercession , recourse , refutation writing , Kalam , Sunnis , Shia

Rebuttals of Shia and Sunni clerics about the belief in intercession and appeal during the 7th and 8th centuries

تاريخ

Intellectual debates and controversies throughout history have always been an important part of confronting opposing intellectual currents. Rebuttal writing also existed among different religious currents before Islam, but it led to the emergence of various intellectual and cultural currents in the Islamic world. Written refutations fueled the confrontation between cultural currents within the Islamic nation, and also helped the growth of some sciences. In this research, it has been tried to explain and examine the refutations written in the 7th and 8th centuries of Hijri. Based on the obtained results, it became clear that these refutations were written in different ways. Among the radiyahs of these two centuries, due to the creation of the wave of Salafism by Ibn Taymiyyah, the topics related to intercession and recourse have been given more attention in the radiyyahs of the 7th and 8th centuries of Hijri. In the 7th century, Ibn Taymiyyah Harrani revived Salafist thought by writing various refutations, including Minhaj al-Sunnah in his refutation of Allamah Haliʹs Minhaj al-Karamah book. He opposed many common beliefs among Muslims, such as intercession and intercession, which before him were obvious not only among Shiites but also among Sunnis. Ibn Taymiyyahʹs positions regarding the virtues of the Ahl al-Bayt, especially Imam Ali (peace be upon him), the accusation of shirk against Shiites and Muslims due to their belief in tawasl and intercession, etc., were among the issues he was interested in. The promotion of Ibn Taymiyyahʹs beliefs by his students and supporters such as Ibn Qayyim Jozi and Ibn Kathir of Damascus, etc. caused a difference among Muslims and two groups of opponents and staunch defenders among many scholars of the Islamic nation, from the seventh and eighth centuries of Hijri until now. came into being These oppositions appeared in the form of debates and writing refutations against him and his works. This dissertation, with a descriptive and analytical approach, aims to explain and draw a comprehensive picture of the views and approaches of Muslim scholars in the refutations of these two centuries with the aim of explaining the view of the refutation writers of this era on the issue of intercession and recourse. The result of this research shows that the Salafist thoughts of these two centuries, especially the thoughts of Ibn Taymiyyah and calling those who believe in the issue of intercession and recourse and who go to the blessed Beqaa pilgrimage and ask for their intercession as polytheists, cause social and intellectual changes among Muslims and caused the emergence of Salafist intellectual currents in the Islamic world.

5