23559

ARA2 491

كارشناسي ارشد

زبان و ادبيات عربي

زبان هاي خارجي

بهمن ماه 1402

96 ص.

نرگس گنجي

حسين ميرزائي نيا

زنان نامدار , عصر عباسي , وفيات الأعيان , الوافي بالوفيات

از آنجا كه مطالعات تاريخي نقشي زير بنايي در دانشهاي ادبي داشته، برخورداري از اطلاعات كافي دربارۀ هريك از دوره هاي تاريخ ادبيات، نيازمند دانستن همه جنبه هاي تاريخي آن عصر بوده است. پژوهش حاضر، سيماي زنان نامدار عصر عباسي را در عرصه‌هاي ادبي _ هنري و علمي و اجتماعي، در دو كتاب «وفيات الأعيان» اثر ابن خلكان (608 - 681 هـ.ق) و «الوافي بالوفيات» به تأليف صلاح الدين الصفدي(696- 764 هـ.ق) بررسي كرده و با روشي اسنادي - توصيفي به بيان نقش آفريني زنان در عصر طلايي فرهنگ و تمدن اسلامي پرداخته است. در اين پژوهش به بررسي تصوير ارائه شده از زنان عصر عباسي به طور عام و زنان اهل قلم به طور خاص بر پايه دو كتاب مذكور پرداخته‌ و اشكالات و مزاياي دو كتاب ياد شدهدر مقايسه با يكديگر از نظر شناسايي زنان اديب و نامور را نيز بررسي كرده‌ايم. مهم ترينيافته‌هاي اين پژوهش بيانگر آن است كه در متن اين دو دانشنامه تاريخي و ادبي كه در حوزه كتب تراجم و وفيات اهميت فراوان داشته، داده هاي مرتبط با زنان كنشگر و توانمند عصر عباسي كمتر از اطلاعات موجود بوده؛ هر چند كتاب «الوافي بالوفيات» نسبت به كتاب «وفيات الأعيان» در معرفي بانوان نامدار عملكرد بهتري داشته چرا كه تعداد بيشتري از بانوان، شرح حال مستقل، تنوع فعاليت و تاريخ وفات آنان -جز در مواردي نادر- در اين كتاب ذكر شده است. همچنين حجم گسترده دو دانشنامه بر فايدۀ علمي آنها افزوده و باعث گرديده كه بتوان از رهگذر مطالعۀ و مقايسۀ آنها دريافت كه زنان عصر عباسي در حيطه هاي مختلف علوم ديني، ادبيات و هنر به ويژه خطاطي و موسيقي فعال بوده‌اند و با توجه به ارتباط وسيع دربار عباسي با قلمروي فرهنگي ايران بخشي از اين زنان نامدار از ايرانيان هستند

famous women , Abbasid era , Wafayat al-A’ayan , al WafibilWafiyat

Imageology of Famous Women in the Abbasid Era Based on Wafayat-al-Aiyan of Ibn Khallakan and al-Wafi Bilwafyat of al-Safadi

زبان و ادبيات عربي

Since historical studies have a fundamental role in literary knowledge, having sufficient information about each period of the history of literature requires knowing all the historical aspects of that era. The present study examines the image of the famous women of the Abbasid era in the literary, artistic, scientific and social fields, in two books "Deaths of the Great" by Ibn Khalqan (608-681 AH) and "Al-Wafi Balofiyat" written by Salah al-Din al-Safadi (696-696). 764 A.H.) has investigated and described the role of women in the golden age of Islamic culture and civilization with a documentary-description method. In this research, the image presented of Abbasid women in general and women of pen in particular based on the two mentioned books and the problems and advantages of the two mentioned books in comparison with each other in terms of identifying women writers we have done. The most important findings of this research indicate that in the text of these two historical and literary encyclopedias, which are very important in the field of translation and obituary books, the data related to active and capable women of the Abbasid era is less than the available information; Although the book "Al-Wafi Balofiyat" compared to the book "Deaths of the Nobles" has performed better in introducing famous women, because more number of women, independent biographies, variety of activities and the date of their death - except in rare cases - are mentioned in this book.Also, the large volume of the two encyclopedias added to their scientific value and made it possible to understand through their study and comparison that the women of the Abbasid era were active in various fields of religious sciences, literature and art, especially calligraphy and music, and due to the wide connection of the court Abbasi with Iran's cultural territory are part of these famous Iranian women.

7