23434

ECO2 810

كارشناسي ارشد

علوم اقتصادي - اقتصاد نظري

علوم اداري و اقتصاد

بهمن ماه 1402

84 ص.

شهرام معيني

يارانه هاي انرژي , ضريب جيني , شاخص تمركز , تجزيه و تحليل اصابت سود , هزينه و درآمد خانوار

يارانه¬هاي انرژي در ايران طي سال¬هاي زيادي همواره بخش قابل توجهي از درآمد ناخالص ملي را با هدف حمايت از اقشار ضعيف جامعه، توزيع برابر درآمد و برقراري عدالت اجتماعي به خود اختصاص داده¬اند. اما طبق مطالعات انجام شده بنظر مي¬رسد نه تنها اهداف اوليه اين يارانه¬ها تامين نشده¬اند بلكه با برقراري قيمت¬هاي كم¬تر از مقدار قيمت واقعي بنزين، به شكست بازار، كسري بودجه و افزايش آلودگي¬هاي زيست محيطي دامن زده¬اند. لذا سال¬هاست دولت¬هايي كه برسركار آمده¬اند در تلاش جهت اصلاح يارانه¬هاي بنزين بوده¬اند و اصلاحات انجام شده همواره با مناقشات اجتماعي فراواني همراه بوده¬اند كه نشان¬دهنده اهميت اين موضوع براي اقشار مختلف جامعه است. در پژوهش حاضر به بررسي ميزان اثر بخشي اصلاح قيمت بنزين در سال 1398 با مقايسه سال¬هاي قبل و بعد از آن، تاثير شيوع بيماري كرونا بر مصرف بنزين و عوامل موثر بر مصرف بنزين خانوارها در ايران، طي پنج مرحله پرداختيم. در مراحل اوليه متغيرهاي مرتبط با ويژگي¬هاي جمعيت شناختي خانوار در جامعه را بررسي كرده و سپس ضريب جيني و شاخص تمركز را بدست آورديم. در مراحل پاياني نيز ابتدا ميزان معناداري و اثرگذاري عوامل موثر بر مصرف بنزين خانوار را به كمك رگرسيون خطي تخمين زده و پس از آن مقدار اصابت يارانه بنزين به هر دهك هزينه¬اي را در سال¬هاي 1397 و 1399 محاسبه نموديم. كليه نتايج به¬دست آمده از محاسبات ضريب جيني و شاخص تمركز، بر وجود نابرابري مصرف بنزين به نفع خانوارهاي برخوردارتر دلالت دارد. همچنين رگرسيون خطي نشان داد عواملي چون محل سكونت ( شهري يا روستايي) خانوار، جنسيت، گروه شغلي و گروه تحصيلي سرپرست خانوار، تعداد اتومبيل شخصي و تعداد افراد شاغل و محصل خانوار بر مصرف بنزين، اثر ميگذراند. روشBIA (بررسي اصابت منافع) هم نشان داد، سياست اصلاح يارانه انرژي در سال 1398 با شكست مواجه شده است. شيوع بيماري كرونا نيز نه تنها مصرف بنزين را كاهش نداده است بلكه موجب متمركز شدن مصرف بنزين در دهك¬هاي بالاتر نيز شده است.

1403/02/12

همدم نوروزي

Energy subsidies , Gini-coefficient , Benefit incidence analysis , Household’s income and expenses , Concentration Index

Analysis of Inequality of Consumption and Distribution of Petrol Subsidies in Income Deciles and Factors Affecting Household Consumption in Iran _Emphasizing the spread of Covid-19 and reform of petrol subsidiy in Iran_

اقتصاد

For many years, energy subsidies in Iran have always accounted for a significant part of the gross national income with the aim of supporting the weaker sections of the society, equal distribution of income and establishing social justice. But according to the studies, it seems that not only the primary goals of these subsidies have not been met, but by setting prices lower than the actual price of gasoline, it has led to market failure, budget deficits, and increased environmental pollution. have hit Therefore, for many years, the governments that have been in office have been trying to reform gasoline subsidies, and the reforms have always been accompanied by many social disputes, which shows the importance of this issue for different sections of the society. In the current research, we investigated the effectiveness of the gasoline price reform in 2018 by comparing the previous and subsequent years, the impact of the corona disease on gasoline consumption, and the factors affecting gasoline consumption by households in Iran, in five stages. In the initial stages, we examined the variables related to the demographic characteristics of the household in the society and then obtained the Gini coefficient and concentration index. In the final stages, we first estimated the significance and effectiveness of factors affecting household gasoline consumption with the help of linear regression, and then calculated the amount of gasoline subsidy for each cost decile in the years 2017 and 2019. All the results obtained from the calculations of the Gini coefficient and concentration index indicate the existence of inequality in gasoline consumption in favor of better-off households. Also, linear regression showed that factors such as residence (urban or rural) of the household, gender, occupation quintile and educational quintile of the head of the household, number of private cars and number of employed and student persons in the household have an effect on gasoline consumption. The BIA(Benefit Incidence Analyse) method also showed that the energy subsidy reform policy has failed in 2018. The spread of corona disease has not only not reduced the consumption of gasoline, but it has also caused the concentration of gasoline consumption in higher deciles.

5

مريم معيني